UN ARTISTA MOI IMPLICADO NA SEMANA SANTA DE CANGAS
Texto elaborado por Óscar Rodríguez Martínez, socio de A Illa dos Ratos, a partir de varias conversas co propio Suso “Caramuxo”, pintor e restaurador de imaxinería relixiosa e galardoado co Premio Ignacio Cerviño á Recuperación do Patrimonio 2022 que outorga anualmente o Concello de Cangas.
Neste novo artigo da serie “Suso Caramuxo, historia viva de Cangas” imos a ocuparnos do seu traballo como restaurador de arte sacro e do seu papel dentro da Semana Santa de Cangas, recordando sobre todo a súa influencia na transformación que a levou converterse en Festa de Interese Turístico Galego e ser considerada como unha das máis importantes de Galicia xunto a de Ferrol ou Viveiro.
Caramuxo participou na restauración de varias tallas de arte sacro da Ex-colexiata de Cangas
Ao longo dos anos foron múltiples as actuacións que Suso “Caramuxo” ten realizado sobre as tallas de arte sacro que temos na Ex-colexiata de Cangas. No ano 1997, conxuntamente co seu irmán Valentín e José Carlos Carrera Hernández “Cholo”, realizaron uns traballos de restauración da urna do “Cristo xacente da Misericordia“, reforzando toda a súa estrutura e policromado en pan de ouro fino.
Ao proceder a sacar a tapa inferior da urna, atopáronse por sorpresa cun texto escrito a lapis sobre as propias táboas, no que se podía ler literalmente o seguinte:
“En el año de 1877 fue echa esta urna a devoción del pueblo siendo racionero Don Jose Martines, natural de esta villa y todas las efigias que fueron echas en el mismo año, a saber la Magdalena, San Juan, La Verónica y el Stmo Cristo del Descendimiento y el Calvario y Jesús Nazareno, estas efigias fueron echas por la mano de Ignacio Cerviño, natural de Aguas Santas”.
Esas táboas co contido do texto foron tratadas axeitadamente para garantir a súa conservación e a día de hoxe permanecen almacenadas na Ex-colexiata para que sexan expostas cando Cangas dispoña dun museo no futuro.
Caramuxo, un dos fundadores da Confraría das tres negacións de San Pedro
No ano 1992 fundábase en Cangas a “Confraría das tres negacións de San Pedro“ con Manuel Casás como primeiro presidente e Caramuxo entre os seus promotores.
A idea era organizar unha procesión da xuventude o venres santo pola maña cedo así que ocorréuselles que para facela máis atractiva, ao seu remate se serviría chocolate e roscón, algo que co paso do tempo se convertería en tradición.
O percorrido se realiza antes de que cante o galo, levando unha imaxe de San Pedro precisamente cun galo aos seus pés, un fermoso exemplar que conseguiran en Ermelo e que despois de ser disecado polo taxidermista Santiago Córdoba Solla, foi dotado dun mecanismo que lle permite cantar.
Nun principio se empregaba a imaxe de San Pedro que se atopa no retablo barroco da Ex-colexiata. Non estaba tallada pola súa parte traseira e tiñan que colocarlle unha gran cantidade de flores para tapar a súa parte posterior. Isto unido a que se trataba dunha imaxe de moito valor artístico, fixo que intentasen conseguir outra talla coa que saír na procesión. Recorreron a entidades como o Museo de Tui pero como non lograban o seu obxectivo, propuxéronlle a Caramuxo que construíse el unha escultura de San Pedro.
A vestimenta que leva esta nova talla foi posible pola colaboración desinteresada de varias persoas que doaron a tela e outras tantas que confeccionaron as diferentes pezas, como o manto.
Caramuxo tivo un papel relevante como asesor na transformación da Semana Santa de Cangas
Historicamente a “Confraría da Misericordia“ estaba vinculada ao gremio de mareantes e cada ano, na data de San Xosé, era tradición elixir a dous mordomos, un do barrio máis señorial de Cangas, o Sinal, e outro do barrio máis humilde e mariñeiro, o Costal.
Cando saíu elixido Manuel Gil, que co tempo acabaríase convertido nunha institución dentro da Semana Santa de Cangas, Caramuxo ofreceuse para canalizar o seu gran entusiasmo e asesoralo para mellorala a través de varias vías.
Unha delas foi ampliar o número de pasos que saían en procesión para gañar vistosidade. Deste xeito encargáronse novos pasos como “A oración da horta” e se fabricaron outros con elementos que xa estaban dentro da igrexa como “A piedade”, “A flaxelación” (coñecida popularmente como a dos “Carallotes”) ou “A negación de San Pedro antes de que cantase un galo”.
Outra idea aportada por Caramuxo que resultou máis controvertida foi incorporar nos percorridos a penitentes con capuchóns, túnicas e capas. Existía a crenza equivocada de que esa tradición procedía do sur de España, pero o certo e que o costume de vestirse de penitentes e participar nas procesións pedindo perdón nacera en Santiago de Compostela e deixara de facerse, por prohibición do bispo, ante varios atentados en contra das persoas que saían a rúa dese xeito, as veces empregando incluso coitelos.
Decididos a que tres das confrarías daquel tempo, (Dolores, Misericordia e Cristo) levasen 15 penitentes cada unha perfectamente uniformados, desprazáronse a Pontevedra para falar con Peón, un confrade moi coñecido que tiña un negocio na praza do Teucro, para que lles deixase un modelo e logo foron ás Ricosas para mercar as telas necesarias.
Encargaron os traballos a unha pequena cooperativa de modistas que había na rúa Real e que contaba con maquinaria informatizada moi moderna porque traballaban para Adolfo Domínguez.
O traballo de confección dos capuchóns, as túnicas e as capas, que en condicións normais tería levado catro meses, foi realizado nun día e medio e ademais non tivo custo grazas as xenerosidade da tenda das Ricosas e da propia cooperativa de modistas.
Con estes novos elementos, conseguiron incrementar a participación dos veciños e veciñas da vila na Semana Santa e converteron a procesión do Xoves Santo nun acto moito máis concorrido, cun aire vistoso e solemne.
Óscar Rodríguez Martínez
Socio fundador de A Illa dos Ratos.
-
Óscar Rodríguez Martínezhttps://ailladosratos.org/author/oscar/
-
Óscar Rodríguez Martínezhttps://ailladosratos.org/author/oscar/02/06/2020
-
Óscar Rodríguez Martínezhttps://ailladosratos.org/author/oscar/15/06/2020
-
Óscar Rodríguez Martínezhttps://ailladosratos.org/author/oscar/09/07/2020
Un comentario
Suso "Caramuxo", historia viva de Cangas (VI) » A Illa dos Ratos
[…] SEGUINTE CAPÍTULO RUTA "PERSONAXES DE CANGAS" […]